Señat siha gi chalan publiko

By
|
Posted on Jan 06 2000
Share

Gi todo atmos bandan chalan, guaha siha tablon yan mensahe pot direksion: Entradan soñgsoñg, ligat na speed limit, yan otro siha na infotmasion ni presiso na tatuñgo`.

Guaha lokue` siha mansustansiao na señat gi kinalamten tano`ta tat komo i kondision linalata piot gi uttimon i nubenta siha na sakan. Mampos hana` fan chatsaga hit este na pinadese piot sa` ginen hiyoñg `nai taya` ni hafa siña tachogue.

Lao sumen namagof i señat siha pot adelanton ekonomian Japon yan Asia ni hihot yan iya Marianas. Puede felis este na karera kosake siña tatutuhon i nuebo na siglu gi hilo` diniseha na u homlo` tatte i ekonomiata gi ti apmam yan pago.

Gi mismo tiempo, debi ta embrasa mañan abundansia gi todo asunton linahyan pot para ta abiba umaregla i manfatso siha na lai ni fumuñot homlu` na adelanto gi mapos na dies años. Mauleg ta talon rumikonose hafa este siha na lai ya tatutuhon muna` fañuha ginen leblota.

Mientras ta i`ina este siha na lai, mauleg lokue` u guaha dinaña todo patte gi komunidan Marianas pot para tatutuhon fumotma antao na plano para futunan famaguonta. Deste administrasion, lehislatura, komunidan bisnis, hinemlo` yan edukasion siha na offisiat u fan daña gi hechuran konfirensia pot para ta pañgon yan tatutuhon mafotman este na plano.

Este na plano debi gi uttimo besis u inapprueba nu i dos ramas gobietnota kosake siña ta tutuhon umimplimenta mona i estudiao siha na proposito. Ti siña esta na para ta saulag hilo` aire taimano antes. Este na plano obligasionta muna` mas antao gi karera mona. I tinilaika guine na plano siempre ta konsidera i señat i tiempo pot para ta asegura na mas fitme i pisun benefisio para todos.

Muñga hit manmalefa na ayo ha` siña bumenefisia i fruta i fumachochue` fehman tumanom yan umasiste i simiya deste tutuhon. Este na chochu` tinaka` tiempo estake para ta tutuhon kumusecha i finachucho`ta. Pot este na rason na hu sosoyu` todos, espesiatmente i offisiat publiko siha na u tutuhon checho` niha gi hilo` inafamauleg.
Yangin guaha diniskontento, pues ta usa ennao na punto pot para tana` guaha inakomprende sin inadisgusto.

Para todo i mattiro ni tasuñgon deste tiempon antigo, masimiento gi sensian natibo i pinasensia, minesñgon, kooperasion yan inafamauleg pot para ta kayon mas yano na plaset linala` para i manatatte. Maila` ta atetuye i mismo ditetminasion yan kinimite taimano i man-ma-establese siha gi as guela yan guelo ni pumipet hit mona gi halom homhum yan barañka siha na chalan mattiro yan chinatsaga. Estague` i dicho sensian natibo.
****

Pot primet biahe si Pedro yan Juan Malas umakonfotma pot asunton hinemlo`. Era todo dia i dos gi papa` somnag manripasa. Gi lemlim taotao, matachoñg i dos yan galon mames tuba ni maponche setbesa.

Ilegña si Duñg: “Primo, esta ti na`mañao malañgo na tiempo. Todo klasen amot guaha gi estanten hospitat.”

Sinablasus tatte as Iku: “Ke lao haf` baliña yangin esta hao hihot atalag gi halom ICU?”

Man-atan si Duñg pot un`rato dispues ilegña: “Magahet, no?” Dios miho! “Hago lokue` primo, adahe hinemlo`mo.”
****

Hu hasso estabayo` gi un` fina` inalie` gi 1981 pot kabayeros siha ni u-minteres manmalago komo offisiat na kandidaton pattida para i pueston gobietno. Sige un` representadot un` grupo u-madiñgan pot respeto gi manmalofan siha na kabayeros. Hu repara na tutuho` lagoña i prohimo.

Kontodo guaho hihot lokue` tuhu` lago`ho. Lao dispues duron chaleg `nai sige i grasian tuhu` lago` ginen un` atadogña. Dios miho, pago ha` `nai hulie` lago poduñg ginen un` atadog. Pindeho!

Disclaimer: Comments are moderated. They will not appear immediately or even on the same day. Comments should be related to the topic. Off-topic comments would be deleted. Profanities are not allowed. Comments that are potentially libelous, inflammatory, or slanderous would be deleted.