June 1, 2025

Napu gi tano Pasifiko

Buente guaha `nai in` hiñgog i matulaikan lehitimo na gobietno giya Fiji guine gi alacha. Era, humalom un` prefekto natibon Fiji gi gobietno ya ha guot` komo presinero i prime minister yan taotaoña. I prohimo i primet prime minister ni gai haga` Indian, disidenten grupon Indian ni manmakone` halom Fiji deste sien años malofan komo hutnaleros fakterian asukat yan gualo` tupu.

Buente guaha `nai in` hiñgog i matulaikan lehitimo na gobietno giya Fiji guine gi alacha. Era, humalom un` prefekto natibon Fiji gi gobietno ya ha guot` komo presinero i prime minister yan taotaoña. I prohimo i primet prime minister ni gai haga` Indian, disidenten grupon Indian ni manmakone` halom Fiji deste sien años malofan komo hutnaleros fakterian asukat yan gualo` tupu.

I diniskontento gaige gi bandan natibon iya Fiji ni gumuot ayo na sentimento i solu taotao isla na Fijian siña tumacho komo ma`gas tano` niha. Gi mismo tiempo, todo tano` Fiji usaga para i natibon iya Fiji. Esta pago manmaguguot` ha` komo presinero i prime mnister yan membron parliament. Guine gi mapos na semana, mapake i karetan ayo na Fijian i chumoneg i madiseseha na tinilaika.

Gi mismo tiempo, guaha lokue` pareho na sinesede giya Solomon Islands `nai i natibo ma-insiste na i ma`gas i tano` u resignague` sa` ti prefekto taotao tano`. Dañkulo na piniligro mafañago ginen este na chinatsaga gi entalo` natibo yan ayo siha na taotao i umestablese iya Solomon Islands komo tano` niha yan familian niha. Chatpago na litrato malagnos ginen todo i dos sinesede `nai mafañago diniskontento gi entalo` hagas natibo yan i petmanente na residenten i dos nasion.
****

Gi hilo` este na estrakada, kontodo i mas dañkulo na hotel giya Fiji mahuchom sa` todo i hagas plumanea bumisita ayo na tano` makansela planon niha. Kanaha` todo lokue` industria man-inafekta nu i presente na yinaoyao. Un` tano` ni mauleg numeron taotaoña ha tutuhon fumama na para u separague` ginen iya Fiji. Mas didog pago i inachachag sa` mismo taotao niha man-mumumo.

Makat ta preskcribe haf` taimano `nai siña u guaha pas gi entalo` Indian ni manmafañago giya Fiji yan i natibon ayo na nasion. Piot sa` matto esta i asunto gi pisun haye dipotsihe taotao tano` yan kontra residente ni man-machachanda pago.
****

Un` asunto oppan gi este na chinatsaga: Disposision tano` iya Fiji, espesifikamiente, haye siña mangai tano`.

Teug` yan makat mampos ayo na setimiento para ayo siha na los prohimos i man-mafañagon iya Fiji duranten i mapos na sien años. Yangin mohon deste tutuhon guaha areglo na solu natibon Fiji siña sumudadanon este na nasion, siñaha` guaha mas antao na kinemprende `nai inafuetsas i disidenten Indian bumira siha tatte giya India.

Lao mas buente gi mafatkiluye i asunto estake man-ginacha` indukto. Pago, dispues de sien años madeklara sin justisiao na rason na ti siña i los probes mangai tano`.

Mas ma-atisa rasan taotao ke inafamauleg gi entalo` todos, lao patte pago este siha na taotaogue (disidenten India) gi komunidat iya Fiji. Ginen este na sentimiento, mafañago inachatlie` yan inachachag sa` esta i famaguon disidenten India mapolu na iya Fiji i solu tano`niha sa` ayo `nai manmafañago siha.
****

Esta na` triste i masusesede pago sa` maseha halom trañkilo na tasen Pasifiko `nai gaige iya Fiji yan Solomon Islands, klaro na i masusesede pago mampos didog na napun rimulino gi entalo` kuatro na rasan taotao. Hu diseseha na u guaha dispues inakomprende pareho ha` i prefekto natibo yan ayo i manmakonsidera komo hinasan pidason hayo ni o`gan gi kanton unai. Si Yuus Maase`!

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Copyright © All rights reserved. | Newsphere by AF themes.