Primera kuestion pot sueddo

By
|
Posted on Nov 28 2000
Share

Sesso hu huñgog ma-mente asunto sueddo `nai matto papa` i kuestion: Haye siña luma`la` gi $3.05 gi ora na sueddo? I ineppegho, “Ni uno, lao ti este i propio kuestion”.

I dicho kuestion ni debi u faisen maisague` i taotao: Hafa kualifikasion hu `nai siña hu gana mas ke minimum wage ($3.05 gi ora)?

Mauleg ta komprende hafa sustansiaña este i minimum wage. I maseñala na sueddo para ayo siha na empleao i mantai kualifikasion ya pago para u chachage man-machochu`. Estague` sustansiaña i sesso ta diskute pot minimum wage.

I mas propio lokue` na kuestion ni debi un` faisen maisa hao pot eskaleran eskuelamo: Amano chiña uttimo `nai umeskuela hao yan kao enfin unna` fonhayan maseha high school? Yangin i ineppemo “ahe`”, pues esta giya hago sa` i asunto petsonat `nai hago mismo lumamen maisa hao.

Uniko remedio i para un` bira hao tatte umeskuela osino hagas hao fafachochu` `nai dispues guaha eksperiensiamo gi maseha hafa na offisio. `Nai ni este na patte seru guinahamo, baiho soyu` hao na un` bira hao tatte umeskuela maseha pot para un` gana settifikon high school para tutuhonmo.

Pago, i taotao ni umeskuela ti materiat para guiya este i asunton minimum wage sa` guaha nina` siñaña sa` tatkilo` umeskuelaña. Atan kabales ayo siha i manmagradua gi koleho kao guaha gumagana $3.05 gi ora? Tatnai hu huñgog na uma-aguaguat un` magradua gi koleho pot para uma-apase $3.05 gi ora. Pot umeskuela i prohimo(ma) na mas guaguan sueddoña sa` ha sakrifisiague` gi tutuhon.

Komprendiyon i mana` bulacho talo i asunto sa` mamamaila` i tiempon eleksion. Kada kabayero (fitme pat ti fitme gi dos adeñgña) sesso hafa` fa`gas pachotña asunton minimum wage. Kalan mohon i manesessita na kantida u fatto ginen i betsan mañainan niha osino bisnis familia.

Malago`yo` lumie` amano `nai para umachule` miyon pot miyon na salape` para subridan sueddo. Yangin para ta puno` i komunidat bisnis gi hilo` mas tax `nai mampos chafleg kinalamten niha na tiempo, uttimoña mañaonao hit gi filan kanton chalan giya Chalan Laulau pot para ta fan manbende aplug manha yan latan setbesa.

Gi otro biahe `nai para un` kuentos pot sueddo, bira halom giya hago mismo i kuestion ya un` akompara yan hafa guinahamo gi bandan kualifikasion. Pot uttimo, ni un` biahe `nai hulie` uchan salape` ginen i asut na mapagahes Marianas deste haanen mafañaguho esta pago na tiempo.

Yangin malago` hao guaguan na sueddo, pues na` seguro na gai kualifikasion hao para i un` guiguife na na pottanmoneda. Muñga mafa` bisiu i para un` sogne entero Marianas pot petsonat na diskuidumo. Ti isao i pumalo na tai kualifikasion hao. Dimas de sige un` chalegua` sekosmo, dinancheña yangin un` bira hao tatte umeskuela pot para satbasionmo.

I sueddon kada empleao todo i tiempo mofo`na i konsiderasion hafa kualifikasionmo. Hago i asunto, ti sueddo sa` yangin un` sakrifisia hao, pues sobla de un` ma-apase guaguan segun i ginagagao. Yangin chatseguro hao, pues baiho talo sumoyu` hao na un` bira hao tatte umeskuela. Solu chalan `nai siña un` adelanta hao gi un` offisio yan i un` planenea na lina`la familia. Si Yuus Maase` yan ghilisow!

Strictly a personal view. John S. DelRosario Jr. is publisher of Saipan Tribune.

Disclaimer: Comments are moderated. They will not appear immediately or even on the same day. Comments should be related to the topic. Off-topic comments would be deleted. Profanities are not allowed. Comments that are potentially libelous, inflammatory, or slanderous would be deleted.