Mit grasias pot todo bendision
Kada chagchag sankatan, sige i leblon bañko gi pettan santatte man-buruka, kulan mohon malefayo` nu i obligasionho. Adumidide`, sige hu batsala kuetpogho estake magam`yo`. Kahulo` lokue` asaguaho para una`lago kafe. Humanaoyo` para i offisinaho gi gima` fihon i sala ya una` kalamten i computer.
Sige sesso hu taitai pot gera, manñañalang siha na taotao gi megai na patte gi tano`, famaguon ni manmafa` esklabo gi fangualuan` America siha, uson modetno na sisteman manproduse gaga` yan guihan, geran mapogha` manmapotge` siha na famalaoan, yan otro mas ñalalañg na asunto.
Dañkulo na estotbo i para ta tuñgo` na mas ke 200 mit na famaguon lancheros ginen Mexico gi fangualuan iya America manmamatcha para i plaset gualo`. Gi mismo tiempo manmamatcha i manchaidat niha para eskuela para u fan eyag leksion siha `nai siña dispues manlibiano linala` niha.
Hu konsidedera hafa mohon ya uno gi halom ayo na famaguon lancheros patgonho. Kao baiho kontento sumede ayo na modun linala` `nai uttimoña u malañgo pot hagas ha pacha nu i dos gada` na patman kanaiña i fottolisa siha ni manmasatpe gi tinanom un` dia antes? Magahet na ha estrañayo` ayo na estoria ya esta pago hu mantetiene para todos kontrarion Marianas ni hagas pumoñga natibon este siha na islas pot asunton abuso gi hutnaleros ginen hiyoñg guine.
Diberas, mansuetten taotao hit yangin ta akompara yan miyon siha na taotao ni manñañalañg diaramente. `Nos pot taya` tinanom niha, lao inipos na gera gi entalo` siha mismo `nai fuetsao debi u fan malago chago` na lugat para u fan safu ginen estrakadan machete ginen i man-pegno`. Konsidera pot un` rato hafa mohon para linala` familiamo yangin kada dos, tres dias presiso na un` falago fuetsao osino mafnas familiamo.
Lao i tafafana` na gera mas didog sa` gaige na i kontrariuta lokue` animo machochu` para u luño petmanente todo finachucho`ta para ta adelanta linala`ta gi mapos na 22 años. Fanacho, afañielos, sa` i asunto pot futuron famaguonta. Haf` baliña i haanita yangin felis i checho` kontrario ya matai lamayot patte gi industrian bisnis siha guine?
Esta na` pisadiya ya diberas kulan hulilie` un` patgonho mumamatcha lokue` para i fangualuan sa` ni leblo osino magago ti siña hu fahane pot para u attende eskuelaña taimano i famaguon otro sudadanon Amerikano giya lago. Este na linie`ho siempre umasusede gi megai na familia guine yangin enfin lache ya ma-apprueba sin minalago`ta un` akto ni malofan gi papa` guieñg representanteta giya Washington ya ni guiya mismo ti ha lie`. Guaha direchon miyo manmamaisen hafa bidadaña na taiguine masusede gi US Senate gi un` akto na dañosu para i natibon este siha na islas.
****
NOTISIA: Yangin i otro papet gaseta guine ti siña ha ripot fakto siha na infotmasion tat komo ayo i malagnos pot kumarera yan ma-utot pottamonedan iya Luta yan Tinian, buente bisiu i ha atan masaigue` i mamañge` gi espehos ya mamatinas estoriaña na maisa. Ti este i dicho na checho` gaseta.
Patte gi responsablidat todo gasetero i para u asegura i mansañgan na magahet, fakto. Yangin ti siña un` konfitma kao fakto, taya` bisnesmo mamañge` para maseha hafa na papet gaseta. Ni ñgaian` `nai siña dos lache unna` daña komo dinanche. Pot este na rason na satton este na gaseta gi rinikonosen fakto sa` tailaye yan kontra yan i pisun fuñgsion responsablidao na papet gaseta i para un` sablasus un` estoria ni mandage. I publiko kapas mamatinas ditetminasion amano gi dos gaseta i primera añgoghuyon.
Solu i Saipan Tribune i dicho primera na gaseta gi bandan mafananaan` gi este na offisio “straight news reporting”. Ti siña un` añgogho i otro sa` chatrikonose yan sesso chatkomprende gi hafa i dicho asunto osino kuestion. Hamyo in` hisga kao magahet pat mandage i in` presesenta. Si Yuus Maase`!