Fatsu na disposision asunton linahyan
Todo umatrebi siha gi checho` linahyan, seguroyo` na ni uno bachet, tañga osino udu gi hafa didog ta padedese pago piot gi asunton ekonomia.
Deste siñko años malofan, adumididide` ha tutuhon man-machom mas ke 2,000 na bisnis guine. Didog na chinatsaga mafañago sa` mas menos chochu` para i natibo siha.
Ti komprendiyon kao i mefe`na lehislatura ha lie` hafa mamamaila`, no siakasso, osino buente manginacha` indukto sa` sesso manlosus dispues de paire na sentadan kadon to`lañg.
Gi mismo tiempo, sige i siento pot siento na taotaota man-e`chochu`. Memegaiña na dimalas sa` gi maseha hafa na bakante, esta 40-70 na applikante guaha. Ha signififika este na bahu i ekonomia ya debi u entalo` i gobietnota para u akude i gueko na kinalamten mientras tantos.
Lao, i lehislatura ti ha komprende na satton na sensian antao na kabayero sumen presiso gi todo prinipone pot para ta tagam i tototunog na pagyon ekonomia. Siha mas bumohao i maluño` ekonomia ginen akto siha ni umatisa mafondun mas ke 2,000 na bisnis.
Esta pago ti malilie` na diberas mampos bahu i ekonomian Marianas. Dalai señores ya ennao na rekueddo para innae` i famaguonta. Na ti manmanhula` hamyo para in` adelanta haanen taotao miyo? Esta ti hoñgiyon mañan miyo ya gi mismo tiempo para in` fan batbaro manmangagao konfiansan publiko lao in` tiñgo` ha` na memegaiña daño ke benefisio `now pot hafa checho` miyo, lao hafa ti in`chegue!
Hagas hayon i Senate i machoneg akto siha sin inekuñgog publiko. Pago para in` giot` tatte un` proposito ginen i sanpapa` na guma` sa` inna` presiso na biahe inekuñgog publiko? Pot fabot, ti todo birada `nai siña in` fababa i publiko. Tomtum esta si Pepe, Duñg, Lia`, yan nan-Chai`. Ya siempre talie` hafa mas para in` gagao gi eleksion otro sakan.
Añgogho na baiho` pasalista haye likido mumirese koronan hipokrito kosake siña ta konduse `nos kuantos giya hamyo guato gi fina` sagan deskanso ginen checho` linahyan.
****
`Nai matutuhon i seremoñias graduation guine gi mapos na semana, mafatto chinatsagagho pot dos asunto:
1). Para mano `nai u fan machochu` este siha na famaguon–ayo siha i dumiside mañagan ñaihon pot para u fan manrikohe keblen niha antes de u petsige edukasion niha?
2.) I ma-utot salape` scholarship `nai mas menos fondu para ayo i munesessita ayudon apas koleho kao guine Saipan, Guam, Hawaii yan sanlago?
Esta na`chaleg i finiho` siha ginen offisiat publiko pot edukasion sa` ti umaya hafa i mansañgan yan i gueko na kinimite pot futuron famaguonta.
Manmalago` hit adelantao yan antao na linala`, lao gi mismo tiempo taigue i sensian kabayero gi konsiderasion proposito siha ni manmaseñala para u adelanta i kinalamten ekonomiata guine.
Lastima todo i appottunidat ni ta letke pot sensian politikan muron. Na ti manhula` hao para un` petsige konsiderasion asunton linahyan segun i meriton kada attikulo? Dios miho!
****
Ha faisenyo` si Juan Malas hafa sustansiaña “justisia” yan kao mapraktitika ennao na asunto guine? Hu sañgane i amiguho na sinireno i punto ni ha fafaisenyo`. A` Saina!