Gi Karera Mona
Pago ha` lemlim taotao, hu huñgog un` sunido gi bisino ilelegña “Tata, na la-dispasio pinekatmo sa` un` didiñgo-yo`”. Era, dañkulo mampos pasun tataña ya esta nina` falalago i patgon.
Hu konsidedera hafa sustansiaña ayo na sunido. Buente mampos dañkulo pasun pinekatho–gi `nos kuantos besis–na esta inafuetsas i lahiho malago pot para bai`n gigigo.
Chumaleg maisayo` `nai hu konsidera i otro bandan kolat gi mismo asunto. Entre guaho, mauleg u eyag i patgon kume gacha` mona i debi u eyag `nai dumadañkulo hulo` estake u echo taotao.
Ilegho na propio tafana`gue famaguonta impottansian ora kosake ti presiso na u fan e`ensinahyao gi santatte manmamaisen “Tata, na la-dispasio pinekatmo sa` un` didiñgo-yo`”.
I punto: Fanague ennao na patgon umora kosake siña humuyoñg kontiempo `nai ti presiso na u inalula.
****
Malagnos un` attikulo pot maneska gi mandaibetes siha na taotague. Ilelegña na mauleg uno osino dos setbesa antes de un` sena. Inataha i chetnot stroke yan heart attack.
Hu soda` dispues un` fotten daibetes. I primet palabraña i mauleg (sa` ha taitai lokue` i estoria) i setbesa para i mandaibetes. Hu faisen kuanto buteya osino lata paire para i chetnot mame. Tiha tuñgo` lao ayo ha` hahasso i mauleg i maneska.
Guiya este na amiguho i dos kes ha lalachai estake ha a`aka` hila`ña ya ni apuyiduña tiha tuñgo`. Å` Saina dios miho amigo!
****
Taya` gi hilo` tano` gumana i natibo gi ma-identifikan problema. Listo osino makalamya guine na asunto. Tat tiha tuñgo` maseha un` tuñgo` na tiha tuñgo`. Sige ha` de ha atrebigue` gi ti fafayiña.
Lao faisen ya u satba i problema sa` ensegidas haf` na madoblan umañg halom gi kara`ña. Å` Saina dios miho. Mamahlaoyo` umatmitte na hayun natibo este na bisiu.
Kulan un` patgon gi halom kuatton eskuela. Ti monhahayan i maestro yan kuestionña, esta hagas hahatsa kanaiña. Di hemunos kao dinanche ineppeña komo guiya finenina inapunta nu i maestro. A` Saina!
****
Taya` lokue` hulie` aguaguat komo ti natibo. Humanao para i hospitat sa` malañgo. Ninae` amot nu i mediko para u gimen.
`Nai humanao para i gima`, ha talon tumulaika i otden mediko ya ha pega i amot gi estante.
Uttimoña inadite nu i chenotña. Finaisen nu i mediko kao ha gigimen amotña. Man-oppe huñgan. Ninae` otro klasen amot. Pareho ha` talo bidaña–ha pega i amot gi estante.
`Nai inadite ya hihot matai, mana`hanao para Hawaii para umarikonose. Ha chulele`papa` i dos amotña. Matulaika yan otro klasen amot.
`Nai ha gimen, finamauleg lao tiha tuñgo` na i otro amot guiya ha` yan i finenina.
Taimano hao homlu` `nai ni hago mismo ti un` gigimen amotmo? Dispues `nai inadite hao nu i chetnot pot diskuidumo, un` sogne i mediko? A` Saina!
****
Estabayo` gi menan i Katidrat hu tataitai i Dies na Tinago` Yuus gi fina` lapida. Ha faisenyo` un` amiguho kao guaha malefagho.
Ilegho: “Un` rato ha` amigo sa` gi halom sinkuentai un` (51) año deste ke mafañago-yo`, 36 años hu isague i Saina.” Ha oppeyo`: “Hmmm, maulegña un`fa` amigo si San Pedro osino pinateg guieñgmo huyoñg ginen i pettan i lañget”. A` Saina!