Pot `Nos kuantos attikulo

By
|
Posted on Aug 15 2000
Share

Mamaisen un` atuñgo`ho hafa na para baiho para mañge` gi fino` Chamorro. Hu oppe na esta mafatto i tiempo `nai debi baiho tutuhon rumibaha presentasionho sa` guaha man-hoben ni esta mankapas para este na offisio.

Layeye na hu atrebi-yo` mañge` gi fino` Chamorro solu pot setbisio para i man-amko` siha ni tumataitai hafa mantuge` guine na pahina gi gaseta. Lao este na kontribusion mas bonito yangin guaha otro siña man-mañge` kosake u guaha difirensia gi bandan ideu gi asunton linahyan siha.

Mampos ha chuchuot`-yo` i hu tuñgo` ha` na lamegai gi taotaota sobla de man-siña mañaonao gi oppan yan antao na diniskuten asunton linahyan.

Lao, mampos man silensio. Hananae`yo` un` siñiente na buente memegaiña gi manmananaitai de hemunos siha pot kontribusion ideu `nai siña ta aregla haanen famaguonta. Siña ha` lacheyo` lao ennao na setimento mafatto giya guaho.

Pot i hemplo: Mamaisen un` atuñgo`ho hafa para ta chogue nu i malabidan Depattamenton Interior. Hu oppe na hagas-yo` oppan hu kontra ennao na muebemento pot hineñgegho na guaha direchota gumobietnan maisa hit komo sudadanon Estados Unidos de America. Gaige este na direcho na magarentia gi papa` kontratan i Covenant.

Huñgan, esta na` fatigao i sesso hu bisita este na asunto pot hineñgegho gi direchon natibo. Lao, soluke tana` oppan lokue` sentimentota `nai siña guaha kinemprende ginen otro bandan tasen Pasifiko hafa sesso satton siñienten natibon este siha na islas.

Ti fumino` lalayo`yo` sa` hu komprende primera besis hafa obligasionña este na gaseta. Ya pot satton na kinimite gi direchon taotao tano` (segun i kontratan i Covenant) na sige ha` de hu birayo` tatte guine na asunto. Uno ha` kuestion-ho: Man-mañge i taotao tano` yan kao lache i hu petsisige dumifende pot direchon natibo na mampos man-silensio i taotao-ho siha?

Afañielos, maila` ta tutuhon sensian dinaña gi todo asunton linahyan piot ayo na attikulo i para ta defende direchon natibo gumobietnan maisague` taimano i mapluma gi papa` i kontratan i Covenant. Este is gobietnon federat guseña ginacha hao yangin un` fatkiluye i asunto ke `nai un` sañgan dibuenamente direchomo komo sudadano.
****

Lokue`, hu komprende na guaha besis `nai dididi` bastos yangin hu lasu halom kañgiloñg un` offisiat publiko.

Lao ti petsonat na eskalera `nai hu diskukute i asunto siha soluke aksionña komo representanten osino offisiat publiko. Yangin ti yamo madandane, pues muñga lokue ma-atrebi hao dumandan ni disintunao na sunido.

Lao añgogho na ti unna` famatkiloyo` piot `nai sesso hao mama` sabion karisu. Na` para sa` ti ennao na mapega hao gi offisinan publiko.
Atetuye i antao na konsiderasion asunton linahyan siha sa` man-hula` hao para un` fañetbe, diba?
****

Kuestion: Kao propio na i offisiat publiko u e`entalo` man-gagao na umana` para un` inbestigasion pot amiguña i tineteka na taotao? Lao repara sa` komo otdinario, malachai madagao nu i leblon lai, di ba? Na ti magahet na i letran i lai debi u applikable pareho para todos? A` Saina!

Disclaimer: Comments are moderated. They will not appear immediately or even on the same day. Comments should be related to the topic. Off-topic comments would be deleted. Profanities are not allowed. Comments that are potentially libelous, inflammatory, or slanderous would be deleted.