Bendision gaige giya hita

By
|
Posted on Oct 03 2000
Share

Ayo siha na pagyo ni inakompapaña nu i trosun uchan, man-hanao hulo` Japon, Okinawa, Filipinas yan otro lugat siha giya Asia.

Megai guine na lugat man-linimos dilubiu, guaha dies mit man-pinino` yan mas ke tres miyon man-dinisplanta nu este na ira.

Maseha guaha guine man-yinamag chalan niha, fan man-nae` mit grasias na ti i tano`ta `nai ha luga`-gue` ayo na dilubiu.

Fuera de i mas mamoble na taotaogue man-dinanche nu ayo na ira, mas lokue` manmasapet `nai i diario na haanen niha inestotba `nai man-finatoigue metgot na uchan. Ta diseseha na u chadeg muna`lo tatte haanen niha dispues de kayada i trosun uchan.

• • • • •

Sesso de hu bisita hineratmiente asunton hinemlo` sa` megai giya hita ti kumomprende amano `nai mangaige hit, mucho mas, mano ta hananaogue gi un` asunto `nai ni uno u soplu.

Maseha ilelegta na man-homlu` hit pago, ti u mahñao gi karera mona siempre u tatme hit un` chetnot, osino u fatoigue hit un` chinatsaga `nai sige hit man-amko`.

Pot este na rason na mauleg kada uno u atan maisague`, espesiatmente gi bandan ti man-homlu` siha na fina` bisiu tat komo sentada, maneska yan sigariyo. Dispues, mauleg ta embrasa ayo na diario na eksisio para tana` metgot gofesta yan kinalamten korasonta.

Mauleg ta sesso umatan ñaihon todo kinalamtenta pot hinemlo` ya ta fana`gue lokue` famaguonta satton pot hinemlo` niha kosake u naturat giya siha i eksisio yan inadahe gi neñkano` yan dañosu siha na bisiu.

Komprendiyon na mañge` i mantika gi katne siha. Repara sa` gi mismo tiempo, estegue` na attikulo i silensio lao i mas dañosu para hinemlo`ta.

Yangin hago mismo muna` daño sensin osino gigat korasonmo, ni haye na espesialistan korason ti una` magoñg ennao na chetnot, soluke gai nina` siña fuetsan ginen hilo`.

Sesso lokue` mafaisenyo` kao ti siña tana` guaha espesialistan chetnot siha guine. Ti este i problema sa` gaige hinelo`mo gi dos patman kanaimo. Hago kapitan tataotaomo, kontodo i hinemlo`mo. Na` para este na guinife i para ta entraga todo chetnotta guato gi mediko. I hinemlo`mo, hago rumesponsasable. Ni haye na espesialista un` rikonose, tai bale `nai esta sala` i chetnotmo.

• • • • •

Gi mismo tiempo, hana` magof siñientegho `nai hulilie` megai na man-hoben man-huhuyoñg ya sige man-eksisio. Kontodo famaguon kindergarten, sesso lokue` hu huñgog mañguentos pot hinemlo` niha tat komo brochas nifen `an ogaan` yan antes de u fan maigo`.

Estegue` na tropa u fan homlu` achogha inamko` niha sa` taftaf ma-esksisia satton yan primera eksision pot hinemlo` niha. Para un` adahe pot no un` tinetpe gotpe pot gaston hinemlo`, hago lokue` tutuhon fumana`gue famaguon hafa homlu` na asunto siha deste neñkano, eksision tataotao yan otro siha na attikulo pot hinemlo`. Mas maug` i dididi` na pottanmonedan familia gi karera mona. Si Yuus Maase!

• • • • •

Pot chaleg: Mafaisen un` metbiosu nu i mediko kao gai chetnotgue` TB. Ilegña: “Huñgan señor, guaha lokue` iyogho telebision”. Dios miho!

Strictly a personal view. John S. DelRosario Jr. is publisher of Saipan Tribune.

Disclaimer: Comments are moderated. They will not appear immediately or even on the same day. Comments should be related to the topic. Off-topic comments would be deleted. Profanities are not allowed. Comments that are potentially libelous, inflammatory, or slanderous would be deleted.