Tiempon Nobenan Promesa

By
|
Posted on Mar 29 2001
Share

Sige umekuñgog`yo` presentasion kandidatodn gobietno siha deste alacha. Haye ha` kumuentos ha repite i mismo palabra kulan loru, “baiho promesa hamyo….” Man-oppe i kayuho, “Mmm, matto ta`lo i tiempon nobenan promesa”.

Gi santatte gi hinasogho, sige chumaleg tuyan-yo` sa` magahet na matto ta`lo i tiempon nobenan promesa gi tano` paraiso. Sige hu pesa hafa siha i man-sañgan. Diberas, megaiña ti kumomprende hafa ha diskukute. Haf` na fiestan matompu`. Lao buente estegue` estrakadan politika `nai i mas a`gañg yan gueko, paire.

Humanao-yo` para iya hame `nai sige ha repitegue` gi halom talañgaho, “bai` promesa hamyo….” Mmmm, mientras mas bula promesa, mas ti añgoghuyon i mañgekuentos. Rason? Taya` nuebo sa` hagas hu huñgog` i mismo presentasion deste antes. Kulan guaka yan chiba ni mata`lon mana` mamto` kinano` niha cha`guan dispues de minachom atdao.

Ha kone`yo` tatte i masusesede pago guihe na tiempo `nai nuebo i politikan Marianas ya todo bali, kontodo disparate.

Mafaisen un mietbosu para u kuentos. Inipos tañgsoñg bosña ya mas ti komprendiyon hafa ha sasañgan sa` mampos hihot i maikrofon (microphone) gi pachotña. `Nai monhayan ya tumunog, masañgane i prohimo na paire fino`ña. Ilegña: “Deste paiñge pare hu praktisyo`”. Ai na duron chaleg gi fumaisen i prohimo para u adiñgan. Diberas ni guaho ti hu tuñgo` hafa fino`ña.

Guaha lokue` na kandidato sen ti siña ha detetmina hafa na eskalera `nai mangaige i man-e`ekuñgog. Ha atrebi-gue` dumiskute i tatnai mahuñgog siha na konsepto. Piniloña na makomprende fino`ña lao gi mismo tiempo sige ha dibina hafa na megai man-mamagap `nai guiya kumekuentos.

Hu ekuñgog` lokue` `nos kuantos datsalas man-adiñgan. Ti hu komprende fino` niha sa` buente pine`lon niha na beauty pageant i okasion.
Guaha ha` lokue` ayo i mauleg man-hasso lao `nai manae` nu i tubu, ha tutuhon sumablasus asunto siha ni man-sen tai koneksion yan hafa planuña. Dispues mafaisen hafa ha kekesañgan, ilegña, “Fañgetu sa` pago hu chachage kumuentos gi me`nan publiko ya gotpe ha` maliñgo i hagas hu estudiaye siha na asunto”. Dios miho!

Sumaonaoyo` lokue` gi fina` pocket meeting giya San Antonio. Kumahulo` un` tatamudo ya ha ke esplika hafa sustansian ekonomia. Ni guiya mismo i prohimo ti ha tuñga` hafa fino`ña lao kontento sa` manae`-gue` pudet kumuentos. Esta hu yiyilulog tiyanho `nai sige ha fatta tai kinemprendeñas gi asunto siha ni ha meskla kulan para u na`chochu` babue. Fino un` defunto atuñgo`ho, “Pare, puti poble lao putiña kaduko”.

Todo klasen batida guaha guine gi estrakadan politika. Deste i mas menhalom esta i atotgante humatme i ti tihoñgña.

Siempre talie` na biahen sakudidan geran para gobietno haye i paire yan siña pumacha i korason i mayoria gi taotaota. Dañkulo na estudio este ha nesessita ya debi todo kandidato u prepara siha osino ha totpe lokue` fiestan magap sa` sen tai sabot i presentasioña siha. Atetuye sa` bula putahe na biahe. Si Yuus Maase` yan ghilisow!

Strictly a personal view. John S. DelRosario Jr. is publisher of Saipan Tribune.

Disclaimer: Comments are moderated. They will not appear immediately or even on the same day. Comments should be related to the topic. Off-topic comments would be deleted. Profanities are not allowed. Comments that are potentially libelous, inflammatory, or slanderous would be deleted.