Rininueban finaposta siha komo natibo

By
|
Posted on May 13 1999
Share

Deste medio ochenta siha na sakan, machuda` mage Marianas kantidan salape` ginen Japon espesiatmente gi atkilon tano`. `Nai mafag buchiña ayo na bañko i kumakatso este na atkilon siha, i finenina matompu` ayo siha na tano` i ti monhahayan manma`apase ya muna`lo tatte gi hagas dueño siha.

Mampos chadeg i adelanto gi mismo tiempo ya buente pot machuchuda` salape` guihe na biahe na ni uno humasuye muna` sahñge dididi` para siakasso na ha palopu` hit tiempon eskases–didog na chinatsaga. Duro hit man-gupot, haane yan pueñge. Kada dia haanen feria osino fiesta ya haye ha` un` atan, duro ha sumughegue` tininon katne yan maneska. Man-mama` i apacha` hit dimas mohon de ta atetuye hinimidden un` edot ni ha sakrifisiague` para `an matto i tiempon maneñgheñg.

Man-suette i humatsa figu` yan safu na fanliheñg familia para `an tiempon pagyo. Ayo lokue` sumosoda` pago linibianon niha i man-nanutuhon maseha dikiki` na bisnis familia. I pumalo ni dumispeddisia i fiñkas niha, mana`lo tatte gi hagas modun niha. Estague` na tropa i uttimo i muna` ma`aase`yo` pago na tiempo. Ha bira siha tatte gi hagas offision niha sa` hokog i tetehnan na fiñkas familia.

I modun linala` natibo pago na tiempo mas matulaika ya ti todo i adelanto ni fumatoigue hit bintaha para hita nu i taotao tano`. Pot ihemplo, kanaha` todo kompania ni inestablesen Japones esta monhayan ha dispacha pattisipasion natibo. Ha estotbayo` este na muebemento sa` kulan hafa` katso i taotao tano` gi tutuhon. `Nai gumuaha chansa ni para siha ha` namaisa, ha fahan i patten taotao tano` sin ditension.

Lastima i miyon yan miyon na salape` ni humalom gi tiempo abundansia gi industrian turista lao saleke empleao i natibo. Guaha ha` mohon chansata manmama` keble yangin enfin manmasede hit nu i Japones muna` kalamten salapeta gi hechuran pattisipasionta gi bisnis turista siha. Maliñgo este na appottunidat yan bintaha. Ayo ha` iyota i atkilon tano` publiko ni man-mau`usa para fasilidat hotel yan golf courses.

I rason na hu atotga dumeskute este na punto sa` ti kombene yan ti propio manmatratata nu i kometsianten Japones siha. Ya hu diseseha na gi halom siha mismo u atan kao propio i disision niha `nai ha choneg huyoñg i natibo ni ginen gi bisnis turista. Hu gagagao lokue` i inetnon niha bisnis guine na u tutuhon humusgan maisa siha hafa mohon sentimenton i natibo `nai manma`usa komo katson un`rato. Ti na`magof i masusede sa` ha trata hit komo estrañghero gi mismo tano`ta.

Didog na mattiro siha

Sumen na` chatsaga `an ta konsidera is pinedoñg kantidan salape` ni sumustetene i pottamonedan Marianas. Todo klasen pagyo fumatoigue hit gi katkuet manera. Esta man-abarambabao hit gi halom fotte na ira (ekonomia) ya sige man-ensinahyao hit pot para ta ke lie` mona i hemhom na asñgot.

Kada hu tamtam i henerat na kinalamten tano`ta, mas ti seguroyo` hafa mamamaila` para hita fuera ke dañkulo na chinatsaga. Lao buente ti todo disbintaha gi manera `nai ha talon pumañgon hit para ta renueba i kinalamten natibo gi halom este na chubasko. Mas didog i asunton linahyan ya solu kabales na fitme sinturonmo, maulegña un` tutuhon gumualo` pago kosake u guaha para mantensionmo gi dispues. Tat mas seguro ke tinanom yan pinegsai gi halom didog na tiempon eskases.

Maila` ta fan aguot` kanai uno yan otro ya ta tutuhon pumetsige kinalamten familian natibo pot para ta satban maisa hit guine na fotten pagyon ekonomia. Si Yuus Maase`!

Disclaimer: Comments are moderated. They will not appear immediately or even on the same day. Comments should be related to the topic. Off-topic comments would be deleted. Profanities are not allowed. Comments that are potentially libelous, inflammatory, or slanderous would be deleted.